Marko Paşa
Marko Apostolidis, Marko Paşa denir. Türk hekimi ve devlet adamıdır. Doğum yeri ve tarihi bilinmiyor, 1888’de İstanbul’da öldü.
Marko Paşa, herkesin dertlerini sabırla dinlemesiyle ün yapmış bir hekimimizdir. Tıp öğrenimini tamamladıktan sonra Osmanlı devrinin en ünlü hekimleri arasına giren Marko Paşa, büyük yeteneği sâyesinde kısa zamanda yükselerek Tıbbiye-i Şahane Nazırlığına (Tıp Fakültesi Dekanlığı) getirildi. Marko Apostolidis. Serdar Ömer Paşa ve Tıbbiye öğretmenlerinden Kırımlı Aziz Bey ile birlikte Hilâliahmer’in (Kızılay) kurulmasına yardımcı olmuştur. 1878 yılında Ayan Meclisine üye seçilen Marko Paşa, çok iyi yürekli bir insandı. Kendisine başvuran öğrencilerini ve hastaların hiçbir zaman geri çevirmez, dertleri büyük bir dikkat ve sabırla dinler, eğer elinden bir şey gelmeyecekse, karşısındakine fark ettirmeden konuyu değiştirirdi. Bugün senin derdin beni ilgilendirmez, git başkasına anlat anlamında kullanılan Anlat derdini Marko Paşaya sözü de Marko Paşanın bu insancıl yönü yüzünden doğmuştur.
Halil Rıfat Paşa
Halil Rıfat Paşa, 1830’da Siroz’da doğdu, 1903’te İstanbul’da öldü. Sultan II. Abdülhamit devrinde hizmete giren Dârülaceze’nin (düşkünler yurdu) kurulması için büyük çaba harcadı.
Halil Rıfat, başlangıçta, doğduğu yer olan Siroz’da tahrirat kaleminde memurluk yaptı. Sonra sırasıyla Tuna mektupçusu, Varna, Tırhala ve Vidin mutasarrıfı oldu. Kosova. Selanik, Sivas, Aydın ve Manastır valiliklerinde bulundu. 1893’te dâhiliye nazırlığına, sonra da sadrazamlığa getirildi. Bu mevkideyken sakat ve yoksul erkek, kadın ve kimsesiz çocukları korumak için yapılan Darülaceze’nin kurulması için çok büyük gayret gösterdi. 2 Şubat 1896’da hizmete giren bu düşkünler yurdu, günümüzde de din ve ırk ayrımı gözetmeksizin düşkünleri barındırmaya, onların rahat bir hayat sürmelerini sağlamaya çalışmaktadır. 28 500 m’lik bir alana yayılmış dev bir kuruluş olan Dârülaceze, 25 yapıdan meydana gelir. Bu yapılar arasında 1 müdüriyet binası, 3 hasta hane, 5 düşkünler pavyonu, 1 çocuk yuvası, 1 cami, 1 kilise, 2 hamam bulunmaktadır.
Zeynep Hanım
Kavalalı Mehmet Ali Paşanın kızı ve Sadrazam Yusuf Kâmil Paşanın karısıdır. Mısır’da doğdu, 1881’de İstanbul’da öldü.
Kocası ile birlikte Zeynep Kâmil Hastanesini yaptırdı. Zeynep Hanım, 1845’de Yusuf Kâmil Paşa ile evlenmişti. Bu evliliği istemeyen ve Kâmil Paşayı da sevmeyen Abbas Paşa, Mısır Valisi olduktan sonra Yusuf Kâmil Paşayı hapsederek Zeynep Hanımı boşamak zorunda bıraktı. Fakat Mustafa Reşit Paşanın araya girmesi ve Sultan Abdülmecit’in fermanıyla Yusuf Kâmil Paşa İstanbul’a geldi. Bir süre sonra Zeynep Hanım da gelerek nikâhlarını yenilediler. Zeynep Hanımın çocuğu olmadı, kocasından sonra ölerek, Üsküdar’da kocasıyla birlikte yaptırdıkları Zeynep Kâmil hastanesinin bahçesine ve kocasının yanına gömüldü. Zeynep Hanım ve kocası, zengin oldukları kadar cömert, hayırsever ve yoksulları kayıran insanlardı. Beyazıt’ta son zamanlara kadar Zeynep Hanımın adım taşıyan güzel ve büyük konakta zamanın edebiyatçı ve bilginleri toplanırlardı.
Mazhar Osman
Mazhar Osman ünlü Türk hekimidir. 1884’te Sofulu’da doğdu, 1951’de İstanbul’da öldü.
Akıl hastalıklarını tedavi alanında büyük bir ün yaptı. Bakırköy Akıl Hastanesini ve Yeşilay Derneğini kurdu. Türk toplumunun yaşantısında ve dilinde Lokman Hekim’den de çok yer alan Mazhar Osman ın adı birçok deyime geçmiştir. Meselâ deli dolu davranışlarda bulunan veya garip ya da anormal huyları olan kimseler için kullanılan Mazhar Osmanlık, Onu ancak Mazhar Osman paklar gibi deyimler hep Mazhar Osman’ın sinir ve akıl hastalıkları alanındaki uluslararası ününden doğmuştur. Bu değerli hekimimiz. Türk tıp tarihinde yüzlerce yıldır süren eskimiş tedavi usullerini bir yana bırakarak sinir ve akıl hastalıkları tedavisine modem usuller getirmiş ve bu yanıyla tıp tarihimizde âdeta bir dönüm noktası olmuştur. Fakat giriştiği reform hareketleri toplumda çok sert tepkilere yol açmış ve ne yazık ki Mazhar Osman’ın adı kısa zamanda “pek sağlam akıllı değildir”e çıkmıştır.
