Fatih Sultan Mehmed’in belirlediği büyük hedefler, onun vefatından sonra gelen Osmanlı padişahları tarafından adım adım gerçekleştirilmiştir. Bu hedefler doğrultusunda daha geniş bir coğrafyada hâkimiyet sağlanmış, Osmanlı İmparatorluğu cihanşümul bir güç haline gelmiştir.
II. Bayezid, Mora’daki Venedik kolonilerini ele geçirdi ve Osmanlı deniz gücünü daha sağlam bir zemine oturttu. Tuna Nehri’nin Karadeniz’e döküldüğü bölgede, Kili ve Akkerman kalelerini fethederek Osmanlı hâkimiyetini kuzeye, Baltık sularına kadar taşıyan önemli bir adım attı. Bu hamleyle, Litvanya-Polonya hattında ticari ilişkiler kurulmasının temeli atıldı Denizlerde Hâkimiyet Mücadelesi.
Babasının döneminde Memlüklerle Çukurova üzerinde başlayan gerginlik ise, II. Bayezid döneminde sıcak savaşa dönüşse de tam başarı sağlanamadı. Bu sorun, oğlu Yavuz Sultan Selim tarafından çözülecekti.
Yavuz Sultan Selim’in Doğu Politikası
Yavuz Sultan Selim, doğuda yükselen bir tehdit olan Şah İsmail’in Safevi Devleti’ni büyük bir tehdit olarak gördü ve Çaldıran Savaşı ile bu tehdidi bertaraf etti. Aynı zamanda Dulkadıroğulları Beyliği’ni doğrudan Osmanlı’ya bağlayarak Doğu Anadolu’daki hâkimiyeti sağlamlaştırdı.
Bununla da kalmayarak, iki büyük savaşla Memlükleri mağlup etti, Suriye ve Mısır’ı Osmanlı topraklarına kattı. Bu zaferlerle Arap dünyası üzerinde Osmanlı idaresi kuruldu ve Hicaz’ın, yani Kâbe ve Medine’nin koruyuculuğu, Osmanlı hanedanına geçti. Böylece yalnızca siyasi değil, dini açıdan da evrensel bir görev Osmanlıların sorumluluğuna girdi.
Kanuni’nin Büyük Finali Fatih’in İzinde
Kanuni Sultan Süleyman, dedesi Fatih Sultan Mehmed’in çizdiği üç büyük hedefi yeniden gündeme getirdi. İlk olarak Belgrad’ı fethederek, Macar Krallığı’na son verecek sürecin başlangıcını yaptı. Bu, Fatih’in gerçekleştiremediği ama çok arzuladığı bir başarıydı.
Denizlerde ise Osmanlı gücünü en üst seviyeye taşıdı. Rodos Adası’nın alınışı, sadece askeri değil, psikolojik olarak da büyük bir zaferdi. Rodos’un kuşatılıp ele geçirilmesi, Doğu Akdeniz’in Osmanlı kontrolüne açılmasına neden oldu.
Bu gelişmelerle birlikte, Fatih’in miras bıraktığı üç ana hedeften ikisi gerçekleşmiş oluyordu: Belgrad ve Rodos’un fethi. Ancak üçüncü hedef, yani Roma’nın fethi, Kanuni’nin planları arasında yer alsa da hayata geçirilemedi. Korfu Seferi bu doğrultuda bir deneme olarak görülse de devam ettirilmedi Ephesus Walking Tour.
Bir İmparatorluk Projesinin Devamı
Fatih Sultan Mehmed’in açtığı yol, sadece kendi dönemini değil, sonraki kuşakların siyasetini de belirledi. II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman, onun cihanşümul vizyonunu hayata geçirdiler. Bu süreçte Orta Avrupa’dan Akdeniz’e, Kafkaslardan Hicaz’a kadar uzanan büyük bir Osmanlı dünyası oluştu.
Fatih’in sahneye koyduğu “büyük oyun”, üç perdeli bir siyasi strateji olarak düşünülebilir. Bu oyunun iki perdesi açıldı; üçüncü perde ise tarihin başka bir anına ertelendi.
