Günümüz modern çağında İstanbul’da kadın olmak elbette bir şans bizler için. Nitekim çok uzak değil eski kaçgöç devrinde yaşanan hikâyeleri duyunca şimdiki halimize şükredeceğiz. Aslında biz kadınlara he kuşak bir zorluk bekliyor. Çok fazla uzatmadan sizlere eski İstanbul’da kadın olmak nasılmış bununla ilgili bulduğum ilginç bir yazıyı paylaşıyorum.
Eski kaçgöç devrinin kadın hayatı da garabetlerle dolu hoşça bir sohbet mevzuudur. Mesela İstanbul’da, Fatih’ten Abdülhamid devri sonlarına, Meşrutiyet’e kadar kadınlar, tek veya iki üç çifte kayıklara erkeklerle beraber binemezlerdi. Yasağın konulmasına sebep, bazı hafifmeşrep nazenin taze kadınların kayıklarda, kırıkları olan erkeklerle buluşmalarına mâni olmaktı.
Bazı kayıkçılar bu oynaşmalara göz yumma karşılığı devletçe tespit edilen narhtan kat kat üstün para kopardıkları için yasağa rağmen kayıklarına erkekle beraber kadın alırlar, görülüp de niçin aldığı sorulunca “‘Erimdir’ dedi aldım” derlerdi. Bu gibi uygunsuzlukların önüne geçilmesi için de, kayıkçılar kâhyasına, bostancı başına, sık sık şiddetli emirler verilirdi. Taze kadınların Haliç ve Boğaziçi iskelelerine dolmuşa işleyen kayıklara bile erkekle binmesi yasaktı. Bu yasaktan yalnız ihtiyar kadınlar, o da dolmuşa işleyen kayık olmak şartıyla istisna edilmişti. Bu hususta kayıkçılar kâhyasına gönderilmiş 1580 (hicri 988) tarihli bir fermandan birkaç satır:
“Bundan evvel de tembih edilmişti; taze avretlerin levent taifesiyle kayığa girip gezmelerine mâni ol ve bu hususu bütün kayıkçılara tekrar tekrar tembih et.”
Zamanımızdan yirmi beş-otuz yıl evveline kadar Eyüp’ün kaymağı ve kaymakçı dükkânları İstanbul’un şöhretlerindendi. XVI. asırda, herhalde türbe ziyareti bahanesiyle Eyüp’e gelen bazı hafifmeşrep kadınların kaymakçı dükkânlarına girip evvelce anlaştıkları erkeklerle bu dükkânlarda buluştukları görüldü ve Eyüp kadısı tarafından hükümete şikâyet edildi, bunun üzerine, Eyüp kadısına, 1573 (hicri 981) tarihli bir yasak fermam gönderildi ki, kadı efendiye hitaben yazılmış bu fermanda ciddi tedbirler yatmaktaydı.
