Jan Hus
Çek reformcusu ve Prag Üniversitesi Rektörü, 1369’da Husinec’te (Bohemya) doğdu, 1415’te Konstanz’da (Almanya) öldü.
Bohemya’nın bağımsızlığı için savaştı. Jan Hus her pazar, kilisede verdiği vaazlarda, katolik din adamlarını, işledikleri haksızlıklar ve rezaletlerden ötürü ateşli bir şekilde suçluyordu. Hus, tüm Bohemya’nın kendisine katılmasını sağlamıştı ve aforoz edilmiş olmasına rağmen vaaz vermeye devam ediyordu. 1415 yılında, Konstanz’daki din adamları kurulu, onu, fikirlerini savunmak üzere davet ettiler. Kendisine en ufak bir kötülük yapılmayacağı konusunda da teminat verildi… Ne var ki Hus oraya varır varmaz tutuklandı, yargılandı ve dinden saptığı kabul edilen her suçlu gibi, diri diri yanmaya mahkûm edildi. Aynı kurul İngiliz John Wycliffe’i de, ölümünden 31 yıl sonra, odun yığını üzerinde yanmaya mahkûm etmişti.
Calvin
Jean Calvin. Asıl adı Cauvin’dir. Fransız protestan ilâhiyat bilgini, 1509’da Noyon’da (Fransa) doğdu, 1564’te Cenevre’de öldü. «Hıristiyan Dini öğretimi» isimli kitabıyla protestan doktrinini açıklamıştır.
Calvin, çelimsiz yapılı, sağlığı pek yerinde olmayan bir gençti. Din adamı olmak istiyordu. Bu amaçla Paris’e geldi ve üniversitede, Hıristiyanlık dininde reform hareketinin öncüsü Martin Luther’in yazılarını inceledikten sonra Protestanlık mezhebine katıldı. Avrupa’nın birçok yerinde Protestanlığı yaymak için çalıştı 1536 yılında, tasasız zengin ve neşeli bir şehir olan Cenevre’ye yerleşti. Kilise-devlet işbirliğini sağlayan Calvin, bu şehre sert ve ağırbaşlı bir yönetim getirdi. Meselâ, bir gün, kiy oyunu (yere dikilen çomakları uzaktan topla düşürmek) oynarken gördüğü iki iş adamını, birkaç gün hapse mahkûm etti. Ne var ki bu sert reform adamı; şehre, muhtaç olduğu huzur ve düzeni de getirdi; bir üniversite kurdu; bütün çocuklara okula gitmeyi zorunlu kılan bir kanun çıkardı.
Booth
William Booth İngiliz vaizi ve reformcusu, 1829’da Nottingham’da (Büyük Britanya) doğdu, 1912’de Londra’da öldü.
Salvation Army (Kurtuluş Ordusu) adlı bir yardım örgütü kurdu. Salvation Army çeşitli ülkelerde düşkünlerin maddi ve manevî acılarını hafifletmek için çaba harcayan bir örgüttür. Bu kuruluşta, mutsuz ve felâkete uğramış insanlara yardım etmek uğruna çetin bir hayata katlanmayı göze almış 200.000’den fazla subay ve er çalışmaktadır. Böyle bir hareketin önderi olan İngiliz vâızi William Booth’a bu çalışmasında karısı Catherine Booth, oğlu William Bramwell Booth ve kızı Evan-géline Booth da yardımcı olmuşlardır. Kızı daha sonra onun yerini almış ve general rütbesine kadar yükselerek adını bütün Avrupa’da duyurmuştur. Bugün Salvation Army nin emrinde 2000 hayır kurumu faaliyet göstermekte, kimsesiz ve mutsuzlara yardım elini uzatmaktadır. Bu işler için gerekli para ise özellikle Noel yortusu sırasında yapılan bağışlarla sağlanmaktadır.
